بلاگ

شايد شنيده شدن صداي فرمان هنگام چرخش آن براي شما هم اتفاق افتاده باشد. تا كنون پيش آمده كه فرمان شما هنگام چرخش در دور ميدان ها يا پيچ ها يا حتي در چرخش به سمت راست و چپ در خيابان ها صدايي دهد؟ اصولا به اين مشكل تق تق فرمان يا جير جير كردن آن مي گوييم. اين بارآمديم تا علل اين صدا ها رو پيدا كنيم و البته راه حل ها را هم ارائه بدهيم.

معرفي قطعات هيدروليكي

براي پيدا كردن مشكل نخست بايد با قطعات هيدروليكي فرمان ماشين آشنايي داشته باشيم تا بفهميم مشكل از كجاست و چه مي تواند باشد. قطعات شامل اين اعضا مي باشد:

• روغن هيدروليك
• شيلنگها و لوله هاي رفت و برگشت روغن هيدروليك
• پمپ هيدروليك
• مخزن هيدروليك
• شير هيدروليك
• تسمه هيدروليك فرمان
• جك هيدروليك (دو طرف فرمان)

طرز كار سيستم هيدروليك فرمان

پمپ نيروي دوراني تسمه خود را از موتور مي گيرد. بعد از اين عمل پمپ روغن را با فشاري در حدود ۷۰ بار، از طرف شيلنگ ها و لوله هاي رفت و برگشت روغن هيدروليك به عقب شير مي رساند.

در واقع شير هيدروليك به خاطر اينكه هنگام چرخش فرمان روغن هم به چپ و راست هدايت شود، داراي حفره هايي است كه از اين طريق هدايت به دو سمت صورت مي گيرد. از آن طرف براي اينكه روغن داخل سيستم هيدروليك داراي جريان باشد و از نظر مقدار روغن كمبودي پيدا نكند، مخزن هيدروليك در سيستم طراحي شده است كه جريان روغن هم بعد از انجام عملكرد خود از طريق لوله ها به مخزن بر مي گردد.

شنيدن صداي هاي غير عادي از سيستم هيدروليكي (هنگام چرخش فرمان) چند علت دارد:

۱_ اگر پمپ هيدروليك در زمان كاركردن به جاي موتور صدايي اضافه توليد كند، به احتمال زياد پمپ دچار ايراد شده است.

۲_ اگر هنگام چرخش فرمان به دوسمت صدايي غير عادي شنيده شود، به احتمال زياد سطح روغن در مخزن هيدروليك به مقدار كافي نمي باشد و در اين صورت بايد چك كنيد كه لوله ها نشتي پيدا نكرده باشند. در بعضي مواقع هم اين مشكل از كيفيت بد روغن ها مي باشد كه در اين صورت ميگوييم فرمان قولنج كرده و يا در چرخش داراي گير است.

حال اگر در زمان چرخاندن فرمان صدايي شبيه به جيغ يا صوت كشيدن به گوشمان خورد بايد در بحث سيستم هيدروليك دو قسمت چك شود:

۱_ عيب از فولي تسمه روي ميل لنگ مي باشد

۲_ سايز تسمه هيدروليك مناسب نيست، يا بايد رگلاژ شود

مشكلات صداهاي فرمان مشكل تق تق فرمان از چرخش آن

اين مشكل ميتواند به دلايل زير رخ دهد:

۱_ تنظيم نبودن فرمان يا خارج بودن چرخ از محور اصلي خود

۲_ ايراد در كلگي پلوس

جالب است بدانيد كه لاستيك نو هم براي مدتي روي جاده مستقيم داراي صداي شبيه به صوت دارد كه اين موضوع سوءتفاهمي بيش نيست.

صداي تق تق فرمان در زمان چرخش

صداي تق تق فرمان ميتواند به دو صورت خرخر يا جيرجير شنيده شود، كه اين مشكل در درصد بالايي بخاطر لرزش داشبورد و فرمان ماشين است كه بهتر است به يك تعميركار مراجعه شود. البته اين مشكل مي تواند شامل ايراد در سيستم ترمز، لاستيك ها،  موتور خودرو و لق بودن چرخ ها هم باشد كه هر كدام بايد مورد بررسي قرار گيرد تا اطمينان از سالم بودن آنها پيدا كنيم.

در بعضي مواقع هم صدايي به صورت غژغژ از فرمان شنيده مي شود كه مشكل از سيبك آن ميباشد.

دلايل صداي فرمان در هنگام دور زدن

دلايل متعدد و مختلفي مي تواند منبع اين صدا باشد كه هر كدام از آن ها به دلايل خاصي بروز پيدا كرده اند. در ادامه مطلب بيشتر در خصوص اين دلايل و مواردي كه باعث به وجود آمدن اين مشكلات و خرابي ها شده اند صحبت خواهيم كرد.

۱-سيستم هيدروليك فرمان

تقريبا در تمام خودروهايي كه حدودا از دو دهه قبل توليد شده اند، فرمان داراي سيستم هيدروليك شده مي باشد. سيستم هيدروليك فرمان باعث مي شود تا راننده كنترل بهتري بر روي خودرو داشته باشد و در هنگام چرخاندن فرمان نيز ناچار به وارد كردن فشار زيادي بر روي فرمان نشود. گاهي اوقات خرابي يكي از قطعاتي كه در سيستم هيدروليك وجود دارد مي تواند باعث بروز صدا در فرمان و همچنين سفت شدن آن شود.

قطعات مختلف سيستم هيدروليك فرمان مي تواند شامل پمپ هيدروليك، كاسه نمد چرخ ها، تمام شدن يا خراب شدن روغن هيدروليك و جك دو طرفه هيدروليك خودرو شود. معمولا اولين و شايع ترين عاملي كه در اين سيستم مي تواند باعث صداي فرمان و بروز اختلال در آن شود مربوط به تمام شدن روغن هيدروليك است.

هر ۴۰٫۰۰۰ كيلومتر مسافتي كه خودرو طي مي كند، روغن هيدروليك يك بار بايد تعويض شود. نكته مهم ديگر در خصوص روغن هيدروليك مي تواند مربوط به آن باشد كه در صورت خرابي يا نامرغوب بودن آن، احتمال آن كه به ديگر قطعات سيستم هيدروليك آسيب وارد شود بسيار زياد است.

۲-قطعات يدكي بي كيفيت و تقلبي

دومين مورد در هر خودرويي كه مي تواند باعث صداي فرمان هنگام چرخاندن آن شود مرتبط با قطعات يدكي است كه در اين سيستم و سيستم تعليق از آن ها استفاده مي شود. تشخيص جنس اصل و تقلبي در نگاه اول كار ساده اي نيست، اما زماني كه آن را در سيستم هيدروليك و تعليق استفاده كنيد و مشكل برايتان به وجود بيايد، بهتر متوجه مي شويد كه جنس خريداري شده تقلبي است.

تصور كنيد شيلنگ فشار قوي هيدروليك در خودروهايي همچون ۲۰۶، ۲۰۷ و… دچار مشكل شده است. اين قطعه اگر تقلبي باشد و نشتي پيدا كند به علت محل قرار گيري اش كه از نزديكي اگزوز رد مي شود، مي تواند باعث آتش گرفتن موتور و در نهايت آتش گرفتن كل خودرو شود.

براي اين كه اين اتفاق بروز پيدا نكند، مي توانيد قطعات يدكي سيستم هيدروليك و سيستم تعليق را از فروشگاه هايي همچون فروشگاه يدك يار خريداري كنيد كه به شما ضمانت نامه اصل بودن محصول را نيز ارائه مي كند.

۳-فرسودگي بازوها و ضربه گيرها

بازوها و ضربه گيرهاي ماشين كه در قسمت هاي مختلف آن وجود دارند، اگر دچار فرسودگي شوند مي توانند در هنگام چرخش فرمان، باعث ايجاد سر و صدا شوند. معمولا در يك مسير ناهموار و پر پيچ و خم ميزان صداهايي كه مي شنويد بسيار زياد و به شكل يك سلسله مراتب مي شود. اين بازوها و ضربه گيرها در سيستم فنربندي چرخ ها كه به فرمان مرتبط هستند، بيشتر وجود دارند.

۴-رينگ و لاستيك هاي غير استاندارد

بسياري از اوقات افراد و به خصوص جوانان به منظور افزايش زيبايي ظاهري خودرو از رينگ و لاستيك هايي استفاده مي كنند كه به هيچ وجه براي خودروي آن ها مناسب نيست. اين لاستيك ها مي توانند در هنگام دور زدن مشكل ايجاد كنند و زاويه مناسب بين چرخ ها را از بين ببرند. همين مشكل مي تواند باعث صداي فرمان هنگام چرخاندن آن شود. پهن بودن بيش از حد لاستيك و رينگ ها و يا اشكال غير معمول رينگ ها معمولا باعث بروز اين مشكلات مي شود.

نكته مهم ديگر در اين خصوص غير استاندارد آن است كه اگر رينگ و لاستيك ها مناسب خودرو نباشند، احتمال آن وجود دارد كه پمپ هيدروليك با فشار بيشتري براي انجام وظيفه خود كار كند كه همين فشار مضاعف باعث به صدا در آمدن آن مي شود.

۵-فرسودگي و كهنگي رادها

يكي ديگر از عواملي كه مي تواند باعث صداي فرمان در هنگام چرخاندن آن شود، مربوط به فرسوده شدن و كهنگي است كه مربوط به رادهاي فرمان است. راد در واقع به قطعه اي گفته مي شود كه باعث اتصال ميله و فرمان به تايرهاي خودرو مي گردد.

وظيفه اي كه هر راد بر عهده دارد در خصوص بهبود چرخش فرمان و تايرها است. زماني كه اين قطعه دچار فرسودگي و كهنگي شود، در هنگام چرخاندن فرمان و يا در مسيرهاي پر از پستي و بلندي كه فرمان مدام در حال تكان خوردن است، صداهايي كه مي شنويد بلندتر خواهد بود.

-ضعيف بودن و مشكل داشتن بوش هاي سيستم تعليق

در صورتي كه بوش هاي سيستم تعليق و فنربندي مشكل داشته و شل باشند، امكان دارد كه در هنگام، حركت سر و صداهاي اضافي از خودرو و به طور مشخص از قسمت فرمان شنيده شود. يكي ديگر از موارد ايجاد صدا كه مربوط به اين بوش ها مي شود، در خصوص ترك خوردن، پارگي و يا حتي شكسته شدن بوش هاي سيستم تعليق است.

۹-مهره ها و بلبرينگ ها

مورد بعدي كه مي تواند مشكلاتي را در زمينه ايجاد صدا در هنگام چرخاندن فرمان به وجود بياورد، مربوط به مهره ها و بلبرينگ ها مي شود. در صورتي كه مهره هاي چرخ ها محكم بسته شده باشند، مي توانند باعث ايجاد صدا در فرمان شوند، در صورت خرابي بلبرينگ ها نيز اين صداها را خواهيد شنيد.

۱۰-خرابي و وجود مشكل در سرپلوس يا ميل پلوس

يكي ديگر از عوامل ايجاد سر و صدا خراب بودن قطعه اي به نام سرپلوس يا ميل پلوس در خودرو است كه عمدتا نيز در هنگام چرخاندن فرمان خودنمايي مي كند. پلوس يكي از قطعات بسيار مهمي است كه در حركت كردن ماشين نقش حياتي دارد.

انتقال نيروي توليد شده توسط موتور خودرو به قسمت گيربكس يا جعبه دنده به وسيله پلوس صورت مي گيرد. خراب شدن سرپلوس يا ميل پلوس مي تواند در انتقال اين نيرو اختلال ايجاد كند و همين موضوع نيز در زمان چرخش فرمان بيشتر بروز پيدا مي كند.

نكته مهمي كه در اين بين مطرح است، در خصوص علائم و مواردي است كه مي تواند خرابي پلوس ها را موجب شود كه در ادامه به آن ها اشاره شده است:

• پارگي در گردگيرها در واقع مهم ترين عامل خرابي سرپلوس تلقي مي شود.
• در صورتي كه دور موتور و سرعت خودرو را به درستي تنظيم نكنيد و به نوعي با دنده اشتباهي خودرو را برانيد، مي توانيد در خرابي سرپلوس خود دخيل باشيد.
• ترمز كردن هاي مكرر، شديد و حتي استفاده نادرست از ترمز دستي خودرو نيز مي تواند موثر باشد.
• امكان دارد اتصالات سرپلوس كه به گيربكس و موتور وصل شده اند دچار مشكل شده باشند و باعث خراب شدن سرپلوس شوند.
• كلاچ براي تعويض دنده در خودروهايي با دنده معمولي لازم است، در صورتي كه در هنگام تعويض دنده، كلاچ را به صورت ناگهاني رها كنيد و باعث وارد شدن ضربه به موتور شويد، بايد انتظار خرابي سرپلوس را نيز داشته باشيد.
• بكسل كردن خودروها و وسايل ديگر باعث وارد آمدن فشار به سرپلوس ها و خرابي آن مي شود.
• يكي ديگر از موارد نيز مربوط به تنبلي صاحب خودرو در رفع عيب هاي ديگر است كه باعث مي شود تا ماشين با استارت و به راحتي روشن نشود، بلكه نيازمند هل دادن باشد. در صورت تكرار چندين و چند باره اين كار بهتر است منتظر خرابي پلوس ها و ايجاد سر و صدا در خودرو در هنگام چرخاندن فرمان ماشين باشيد.

صداي تق تق فرمان هنگام عبور از دست انداز ها

شنيدن هر صدايي شبيه به تلق تلق مخصوصا هنگام عبور از دست اندازها، مانع ها و چاله هاي خياباني مربوط به سيستم تعليق و جلوبندي مي باشد. در اين مواقع تنها تعميركاران خودرو مي توانند تشخيص بدهند كه صدا دقيقا مربوط به كدام ناحيه و كدام قطعه است.

صداي كمك فنر ها هنگام چرخاندن فرمان

يكي ديگر از مشكلات مهم صدا ها، كمك فنر ها مي باشند. اگر كمك فنر نشتي داشته باشد به اين معناست كه روغن نشتي پيدا كرده است و به طور واضح و آشكاري دارد چكه مي كند كه در اين صورت بايد تعويض شود.

يكي ديگر از مشكلات بارز، بالا و پايين پريدن ماشين در جاده هاي ناهموار است يا در بعضي مواقع خودرو ترمز شديدي مي كند كه از دلايل اشكال در كمك فنرها مي باشد. يكي از خطرناك ترين ايرادات هم چرخش و پيچيدن بيش از اندازه ماشين در پيچ هاست. به طوري كه متوجه مي شويم كه خودرو از كنترل ما خارج شده است. متاسفانه در اين حالت ممكن است كمك فنرهاي شما به طور كامل خراب شده باشند.

ديگر مشكلي كه ناشي از كمك فنر ها مي باشد، چرخش يا حركت نامنظم چرخ ها در جاده ها و خيابان هست. ذكر اين نكته هم مهم است كه فشار آوردن به ماشين به منظور بار بيش از اندازه هم بي شك به كمك فنرها آسيب شديدي مي زند. پس ميزان بار را به اندازه تحمل خودروي خود تنظيم كنيد.

ايراد ديگر در كمك فنر ها ايجاد انحراف در سمت در حال حركت است كه در اين زمان هم صدايي شبيه به قرقر مي شنويد. آخرين مشكل صدا از كمك فنر ها هم ممكن است به خاطر تاير هاي فرسوده باشد كه بايد به اين مسئله هم به صورت جدي رسيدگي شود.

خرابي هاي رايج در سيستم هيدروليك خودروهاي سواري

پژو ۴۰۵، پارس و سمند

نوع خرابي: خرابي و لق شدن بوش هاي جك هيدروليكي، روغن ريزي از شير هيدروليك، و شيلنگ هاي مخزن هيدروليك

علائم خرابي: وقتي خودرو روشن باشد، اگرفرمان را به سرعت به سمت چپ يا راست بچرخانيم، صداي تق تق شنيده مي شود، ولي اگر خودرو خاموش باشد اين صدا وجود ندارد.

كم شدن سطح روغن در داخل مخزن، شنيدن صداي اضافه هنگام چرخاندن فرمان، چرب شدن اطراف بخش هايي كه دچار روغن ريزي است نيز از ديگر دلايل است.

پژو ۲۰۶

نوع خرابي: روغن ريزي از شير هيدروليك، سوئيچ الكتريكي فشار روغن هيدروليك (فشنگي هيدروليك)، مخزن و پمپ هيدروليك

علائم خرابي: كم شدن سطح روغن در مخزن هيدروليك، شنيدن صداي اضافه را به همراه خودش در هنگام چرخاندن فرمان دارد. البته چرب شدن بخش روغن ريزي هم به همين دليل اتفاق مي افتد.

جالب است بدانيد روغن هيدروليك قابل اشتعال است و در انواع ۲۰۶، خصوصا مدل هاي قبل از ۸۶، شيلنگ فشار قوي هيدروليك به دليل پوسيدگي و مجاورت با حرارت بالاي منيفولد اگزوز، نشت مي كنند و اين نوع نشت روغن، ممكن است باعث آتش سوزي موتور شود.

پرايد

نوع خرابي: نشت روغن هيدروليك از شير هيدروليك، شيلنگهاي مخزن هيدروليك

علائم خرابي: كم شدن سطح روغن در داخل مخزن هيدروليك صداي اضافي در هنگام چرخاندن فرمان ماشين را با خود به همراه دارد. چرب شدن اطراف روغن ريزي هم مي تواند در اين خودرو ها صداي اضافي توليد كند.

كلام آخر

خرابي در خودرو از جمله رايج ترين مواردي است كه ممكن است براي هر راننده اي پيش آيد به همين دليل بهتر است نسبت به احتمالا پيش روي كمي اگاه تر باشيم تا دچار مشكل نشويم